Waarom is standaard gitaarstemming E-A-D-G-B-e?

Misschien heb je jezelf wel eens afgevraagd: waarom is de gitaar gestemd zoals ‘ie is, en waarom wijkt de b-snaar af in dit rijtje? In dit blog kom je alles te weten over de “standard tuning” en leer je ook meer over intervallen op de gitaar. WIN-WIN!

Standard tuning

De gitaar heeft 6 snaren en het zal je ongetwijfeld zijn opgevallen dat de laagste en de hoogste snaar beide op dezelfde noot zijn gestemd, namelijk een E. Een noot die je bijvoorbeeld op het 5^e vakje op de hoge e-snaar pakt, ligt dus exact 2 octaven hoger dan een noot die je speelt op het 5^e vakje op de lage e-snaar. Dit is handig, want het geeft meer structuur op het fretboard en het zorgt ervoor dat we barré-akkoorden op een relatief eenvoudige manier kunnen grijpen.

Om te begrijpen waarom de gitaar gestemd is zoals we dat kennen als de “standard tuning”, moet je eerst weten wat intervallen zijn. Een interval is de afstand tussen 2 tonen. Hieronder zie je overzicht van de intervallen tot en met het eerste octaaf. Na de “octave” zijn er nog meer intervallen, maar die zijn voor nu even buiten beschouwing gelaten.

Intervallen op gitaar

Gitaren zijn gestemd in perfect 4ths, of wel kwarten. Dat betekent dus dat de tonale afstand tussen de snaren een kwart is, ofwel 5 vakjes (toetsen) dan wel 2,5 toon. Dat heeft een aantal voordelen:

• Het is handig met spelen. Het zorgt er namelijk voor dat je makkelijk toonladders en barré-akkoorden kunt grijpen, en de overgangen van snaar naar snaar vanuit 1 positie kunt spelen en je handbeweging dus tot een minimum kunt beperken.
• E-laag en e-hoog creëert een gevoel van symmetrie op de hals.
• De toonsafstanden tussen de snaren (de kwarten) liggen prettig in het gehoor.
• De basgitaar heeft ook dezelfde stemming (laagste 4 snaren: E – A – D – G).

Kortom: reden genoeg om voor deze stemming te kiezen zo dacht me vroeger, want de ADGBE stemming is er al sinds de 16^e eeuw!

De afwijkende b-snaar

Als beginnende gitarist zul je het misschien nog niet echt opgemerkt hebben dat de b-snaar op de gitaar afwijkend is gestemd ten opzichte van de andere gitaarsnaren. De gevorderde gitarist zal al zijn of haar manier gevonden hebben om met de “b-snaar afwijking” om te gaan. Dit kan in het begin lastig zijn omdat patronen die je speelt op de andere snaren, dus opeens anders zijn als de b-snaar in beeld komt. Je kunt een lick die je op bijvoorbeeld de D en G snaar speelt, niet op dezelfde manier grijpen wanneer je dezelfde lick op de G en de B-snaar speelt. De B-snaar is namelijk een halve toon lager gestemd, en dat heeft een reden.

Zoals gezegd zijn de buitenste 2 snaren beide in E gestemd. Als we vanaf de lage E-snaar steeds een kwart omhoog gaan (de afstand van snaar naar snaar dus), dan krijgen we het volgende rijtje:

E – A – D – G – C – F

De 2 buitenste snaren wijken nu een half toon af van elkaar en dit interval (E – F = minor 2nd) is er een die we beter vermijden vanwege de dissonante klank. Je ziet de problemen met het grijpen van barré-akkoorden nu vast al voor je.

Maar hoe dan wel? Als we in kleinere intervallen bijvoorbeeld grote tertsen (major 3rds) of grotere intervallen zoals overmatige kwart/verminderde kwint (aug 4th/dim 5ths) gaan stemmen, dan komen we ook niet tot een stemming waarbij de buitenste twee snaren beide in E gestemd staan. Kortom, je kunt de gitaar niet met 1 interval stemmen. De oplossing? Je stemt de gitaar in 4 kwarten en 1 terts. Namelijk:

E – A = reine kwart
A – D = reine kwart
D- G = reine kwart
G – B = grote terts
B – e = reine kwart

Dit is dus de reden voor de afwijkende b-snaar op de gitaar. De afwijking in de b-snaar zie je bijvoorbeeld duidelijk terug wanneer je de A-minor pentatonic in de a-ligging (open positie met de root op de a-snaar) speelt versus de E-ligging (5^e vakje met root op de E-snaar). Het figuur van de scale is niet hetzelfde, en dit is iets wat de nodige training vergt om hier mee om te leren gaan. Zie het als een uitdaging!

In “alternate tunings” leren spelen

Zoek je gitaarles in Zevenaar? Of ben je op zoek naar een gitaarleraar in de buurt van Zevenaar die je verder kan helpen met gitaarspelen maar ook kennis heeft van muziektheorie? Of wil je aan de slag met gitaarnummer is andere stemmingen dan E-standard, zoals bijvoorbeeld Dropped tunings (metal), DADGAD of open tunings zoals dat vaak gebruikt wordt in “slide guitar”? Neem dan gerust contact op.